Wat is Aikido?
Aikido is een vorm van budo afkomstig uit Japan. De grondlegger Morihei Ueshiba (1883-1969) heeft het halverwege de twintigste eeuw ontwikkeld en inmiddels wordt het overal ter wereld beoefend. Centraal in het aikido staat de coördinatie van lichaam en geest. Op een actieve en dynamische manier leer je jezelf en je lichaam kennen. De veelal cirkelvormige bewegingen zijn gebaseerd op zwaardtechnieken en aanvallen met een speer of mes. (Het geven van trappen komt vrijwel niet voor). Je leert op een ontspannen manier te reageren op een aanval zonder tegen de beweging van je partner in te gaan. Daarbij is het van belang dat je een goede balans hebt, een rustige ademhaling en geen verstorende gedachten. Natuurlijk leer je dit niet allemaal binnen een paar lessen. Aikido leer je gaandeweg.
Om met elkaar te kunnen trainen, is het nodig dat er een of meer aanvallers zijn en iemand die op de aanvallen reageert. Daarom leer je ook hoe je een aanval moet geven met je hand(en) of met houten wapens.
Ook leer je rollen, en als je wilt vallen, als vervolg op de techniek van je trainingspartner. Het kan er spectaculair uitzien dat door de lucht zweven, maar het is bedoeld om je lijf te beschermen.
Er gelden een aantal regels op en rond de mat om veilig met elkaar te kunnen trainen. Deze regels gaan uit van respect voor elkaar en heten samen “de etiquette”.
Het licht buigend aan- en afgroeten hoort daar bijvoorbeeld bij, net als het dragen van schone kleding op de mat. De kleding waarin aikido wordt gedaan is gebaseerd op de traditionele kleding van de samoerai. In het begin draag je een wit pak net als bij judo. Later komt daar een donkerkleurige wijde broekrok overheen, genaamd “hakama”. Iedereen draagt hetzelfde. Hoewel je meestal met een partner traint, zit er geen competitie-element in het aikido. Er zijn geen wedstrijden, maar wel graduaties die na het doen van een examen behaald kunnen worden.
Voor wie?
Iedereen kan aikido beoefenen. Jong, oud, man, vrouw, groot, klein, soepel of wat minder soepel. Je gebruikt je eigen fysieke mogelijkheden en leert deze ontwikkelen. Afhankelijk van wat je wilt, kun je het aikido recreatief of intensief beoefenen.
Geschiedenis aikido
Morihei Ueshiba ( 植芝 盛平 )
De Grondlegger van het Aikido is Morihei Ueshiba.
De meeste historici zien hem als de grootste onder de meesters der ‘klassieke’ krijgskunsten van de twintigste eeuw. Morihei Ueshiba heeft een onuitwisbare indruk op deze tijd achtergelaten met de creatie van een soepele, allesomvattende methode, gebaseerd op een filosofie van geweldloosheid: het Aikido.
Hij werd geboren in 1883 in Japan in een famillie met een diepe achtergrond in de krijgskunsten, voornamelijk in het gebruik van japanse wapens. Zijn vader, Yoroku, leraar in de zwaardkunst en het gebruik van de speer van de edellieden van Kii, leidt hem al op zeer jonge leeftijd op. Van zijn kant is echter de jonge Ueshiba net zo gepasioneerd voor de krijgskunsten. Hij ‘gooit’ zich werkelijk op de studie van verschillende stijlen ju jutsu en het Aiki jutsu. Verder bekwaamd hij zich in het gebruik van het zwaard, de stok en de speer.
Zijn belangrijkste leermeester in het gebruik van wapens is de uitmuntende Sokaku Takeda, een genie op dit gebied die hem een verzameling technieken aanleert, dat men kent onder de naam Daito Ryu.
Onder leiding van Takeda ontdekt Ueshiba wat wel en wat niet kan in een gevecht, maar het is niet genoeg. Wat hem werkelijk interesseert is de plaats die de mens inneemt in de wereld…. En in het totale beeld van de dingen, de plaats van de mens in het universum!
Dat ontdekt hij echter dankzij een ander buitengewone leraar, de monnik Onasiburo Deguchi, een grootmeester van een neo-shintoistische beweging: het Omoto-kyo.
Door Deguchi ontdekt Ueshiba de wonderlijke en esotorische oefeningen die men Koto-Dama (gebruik van gebeden en geluiden) noemt, maar tegelijkertijd raakt hijdoor Deguchis invloed ook sociaal en politiek geëngageerd.
Wanneer in 1924 Deguchi Japan voor Mongolië verlaat, begeleid Ueshiba hem als zijn lijfwacht. In Mongolië beleeft het tweetal de meest ongelooflijke avonturen en leiden zij een onzeker bestaan. Deguchi richt een klein legertje op en deelt zout en rijst uit onder de arme bevolking. Ueshiba moet tegelijkertijd al zijn opgedane kennis der krijgskunsten aanwenden om hen bendes bandieten en vijandelijke krijgsheren van het lijf te houden.
Het geheel is echter een vruchtbare ervaring voor beiden en voor de eerste maal in zijn leven ontdekt de toekomstige grootmeester dat hij beschikt over een speciale gave. De gave van het anticiperen……
Tijdens de vele gevechten die zij moeten leveren ‘voelt’ Ueshiba de slagen die zijn richting opkomen en kan ze daardoor zonder veel problemen ontwijken. Ook als hij later naar Japan terugkeert blijkt deze gave deel uit te maken van zijn ‘mentale make-up’. Hij hervat zijn trainingen en eindigt met het bereiken van de totale verlichting (de ‘Satori’)
Vanaf dat moment is het voor Ueshiba duidelijk: de plaats van de mens in het universum is een dienaar van God zijn. De krijgskunsten op hun beurt hebben in zijn visie slechts één doel: de vrede op aarde onder de mensen terug te brengen. Om de beoefening van zijn technieken in harmonie te brengen met zijn nieuwe filosofische overtuiging, creëert Ueshiba een nieuwe kunst: het Aikido.
Tot aan het einde van zijn bewogen leven blijft de meester doorgaan met het uitdragen van zijn boodschap door middel van vele lezingen en demonstraties. Ook die demonstraties blijven ongelooflijk om te zien en geven genoeg grond aan de legendevorming die Ueshiba gaat omringen.
Voorbeelden daarvan zijn er genoeg: een aantal volwassen kerels probeert hem omver te duwen en in beweging te krijgen maar slagen daar niet in en eindigen zelf op de grond! Een reusachtige Sumo-worstelaar wordt door hem omver geworpen en zo gaat het maar door. Velen zien Ueshiba niet meer als een mens, maar als een Kami (kracht der natuur)